Reż. Michał Rosa
Co może łączyć 12-letniego Sebę, emerytowanego górnika Józefa i 17-letnią Martę? To marzenia, bo każde z nich marzy o czymś ważnym i z determinacją walczy o to, stawiając czoła rzeczywistości. Jest jeszcze jeden wspólny mianownik – Seba, Józef i Marta mieszkają na Śląsku, który staje się czwartym „bohaterem” filmu.
Michał Rosa, twórca „Gorącego czwartku”, „Farby”, „Ciszy”, „Rysy” i serialu „Czas honoru” zabiera nas do małego, śląskiego miasteczka, by opowiedzieć historię walki o godność i marzenia.
Uhonorowany na festiwalu filmowym w Gdyni Nagrodą Specjalną Jury obraz, to kolejna, „śląska podróż filmowa” Michała Rosy. Na swój sposób Rosa kroczy bowiem drogą wytyczoną przez wielkiego Kazimierza Kutza. Tak jak u Kutza, Śląsk staje się pełnoprawnym bohaterem jego filmów. Ale to nie powinno nikogo dziwić, bo Rosa jest rodowitym Zabrzaninem!
Gdy ogląda się jego filmy od razu widać, że portretuje rodzinną ziemię i ludzi tu mieszkających ze szczególną uwagą i – nie bójmy się tych słów – swoistą czułością.
Rosa wybrał dla swojego filmu bardzo przewrotny tytuł. Zaczerpnął go ze zbioru wierszy dla dzieci, autorstwa Marii Konopnickiej, tymczasem jego filmowe „Słonko” widzi rzeczy bardzo odległe od klimatu owych sympatycznych wierszyków. Reżyser z bolesną szczerością pokazuje biedę, brud i brzydotę świata swoich bohaterów. „Budowałem ten scenariusz z setek drobnych, wyczytanych w gazetach notatek. Z zasłyszanych opowieści, policyjnych relacji, podpatrzonych scen i strzępów dialogów. Budowałem z materii codziennego życia” – mówił w wywiadzie.
„Co słonko widziało” to trzy historie o ludziach, którym los nie szczędzi ciosów, ale mimo tego nadal mają marzenia – dla innych może nieważne i śmieszne, dla nich stanowiące sens życia.
12-letni Seba (Damian Hryniewicz) zbiera pieniądze na wycięcie drzewa zasłaniającego mu widok z okna na grób ukochanej Mamy. Emerytowany górnik Józef (jak zawsze znakomity Krzysztof Stroiński) potrzebuje pieniędzy, by pomóc żonie (laureatka Złotej Palmy w Cannes Jadwiga Jankowska-Cieślak), która w wypadku samochodowym straciła zęby, a wkrótce ma zjazd absolwentów szkoły. 17-letnia Marta (Dominika Kluźniak – „Powidoki”, „Psy 3”) śpiewa w kościelnym chórze, ale marzy o karierze scenicznej i występie na festiwalu w Norwegii. Tylko z czego zapłaci za podróż i wpisowe?
Film Rosy to obraz dopracowany i przemyślany w każdym calu. Nie może więc dziwić, że swoimi nagrodami uhonorowały go takie festiwale jak Lubuskie Lato Filmowe, FPFF w Gdyni (5 nagród) oraz w Polish Film Festival w Nowym Jorku.
Tak pisała o o nim recenzentka Filmweb.pl: „Reżyser budując przekonujące portrety psychologiczne (…) bez czułostkowości opowiada o ludziach pogubionych i odrzuconych. Zamiast dawać rozwiązania i stawiać diagnozy na temat rzeczywistości, opisuje świat i robi to bez epatowania okrucieństwem, starając się nie dopowiadać wszystkiego do końca”.
Ale, jak wspomnieliśmy, w filmie „gra” jeszcze jeden – zbiorowy – bohater. Poprzez losy mieszkańców małego miasteczka, Rosa kreśli przejmujący obraz dzisiejszego Śląska, z jego bolączkami i problemami.
CK Wiatrak Plac KrakowskiJeżeli mamy w sobie choć trochę empatii, obejrzenie „Słonka” będzie trudnym przeżyciem. Chciałoby się ze wszystkich sił podać pomocną dłoń trójce bohaterów, którzy gotowi są nawet na największe upokorzenia, by osiągnąć cel. Bo stawką są marzenia, a przecież one są warte każdej ceny.
—
PS: Oprócz filmu kinowego, powstawały równolegle 3 produkcje telewizyjne – każdy według osobnego scenariusza autorstwa Michała Rosy – opowiadające o tych samych bohaterach.
Nagrody i wyróżnienia
Lubuskie Lato Filmowe – Nagroda Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej dla najlepszego filmu polskiego, Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni Nagroda Specjalna Jury i 4 inne; Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” – „Jańcio Wodnik” za zdjęcia, The New York Polish Film Festival – Nagroda Publiczności
Metryczka filmu
„Co słonko widziało”
Polska, 2006,
Reżyseria i scenariusz: Michał Rosa
Muzyka: Mateusz Pospieszalski
Zdjęcia: Andrzej Szulkowski, Bartłomiej Kaczmarek
Montaż: Krzysztof Szpetmański
Produkcja: Filmcontract Ltd., Telewizja Polska – Agencja Filmowa, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie
Dystrybucja: Kino Świat
Czas trwania: 108 min
Obsada: Damian Hryniewicz, Krzysztof Stroiński, Dominika Kluźniak, Tomasz Sapryk, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Kinga Preis, Andrzej Mastalerz
Trailer: https://youtu.be/WoSOHml7b20