Reż. Janusz Zaorski
Janusz Zaorski stworzył film ponadczasowy i uniwersalny, znakomity przykład kina sportowego, jakiego w polskiej kinematografii praktycznie brakuje do dziś. Jego „Piłkarski poker” ujawnia kulisy krajowej piłki w sposób tragikomiczny, ale niestety wciąż aktualny. To świat, w którym królują „drukowane” mecze, przekupni sędziowie i nieuczciwi działacze. Na tym tle toczy się konflikt dwóch drużyn: Czarnych Zabrze i Powiśla Warszawa, który prezentuje jak w soczewce rzeczywistość polskiego futbolu.
Jan Laguna (Janusz Gajos) jest sędzią piłkarskim. Kiedyś był dobrym zawodnikiem, który zasłynął ze zdobycia dwóch bramek i złamania poprzeczki w bramce drużyny ZSRR. Coraz częściej zagląda do kieliszka, ale sobie nie może zarzucić jednej rzeczy: „ustawiania” meczów. Kiedy odkrywa, że prezes Kmita (Mariusz Dmochowski) i jego żona (Małgorzata Pieczyńska) manipulują nim, postanawia się zemścić na swój sposób. Razem z Bolem (Marian Opania), dawnym kolegą z drużyny, postanawiają „wydrukować” ostatnią kolejkę pierwszej ligi i zgarnąć 50 milionów złotych.
Film odniósł wielki sukces frekwencyjny i kasowy, gdyż w tamtych czasach niewielu obrazom udawało się zgromadzić publiczność 3 milionów widzów.
Prawdziwie gwiazdorska obsada dodaje „Piłkarskiemu pokerowi” atrakcyjności. Na ekranie oglądamy w głównej roli znakomitego Janusza Gajosa, Mariana Opanię, Mariusza Dmochowskiego i Jana Englerta jako prezesa „Czarnych” Zabrze.
Małgorzata Pieczyńska stworzyła świetną kreację „Łapówki” – żony sędziego Laguny, ustawiającej mecze w całej lidze „przez łóżko”. Warto też dostrzec Edwarda Lubaszenko w roli Groma – przyjaciela Laguny z dawnych lat i Olafa Lubaszenko, wcielającego się w syna Groma, młodego piłkarza Powiśla. Na ekranie pojawia się też Adrianna Biedrzyńska, Bronisław Pawlik, Henryk Bista i Andrzej Zaorski, a nawet sam reżyser w epizodycznej rólce cinkciarza.
Ciekawostką jest fakt, że Zaorski obsadzając Jana Englerta w roli prezesa śląskiej drużyny, wykorzystał doświadczenie aktora nabyte podczas występu w „Soli ziemi czarnej” Kazimierza Kutza. Z tego względu, część kwestii wypowiadanych przez Englerta, napisana została w śląskiej gwarze.
W kilku scenach filmu pojawiają się autentyczne osoby związane ze światem piłkarskim: najwybitniejszy trener w historii polskiej piłki nożnej Kazimierz Górski, wielokrotny reprezentant Polski Dariusz Dziekanowski, bramkarz reprezentacji Polski – oraz Górnika Zabrze Józef Wandzik czy kultowy wręcz komentator sportowy Dariusz Szpakowski, który gra w filmie samego siebie.
Janusz Zaorski w wywiadzie dla Przeglądu Sportowego mówił, że „Piłkarski poker” był filmem o piłce nożnej, ale tak naprawdę chodziło w nim o metaforę gnicia ustroju socjalistycznego w ostatnich latach jego istnienia. „Dlaczego w piłce było tak źle? Bo i w innych sferach życia było tak źle” – mówił Zaorski.
Twórcy filmu obawiali się, że cenzura zablokuje wejście „Piłkarskiego pokera” na ekrany. Na szczęście były to płonne obawy, podobnie jak strach przed „zemstą” ludzi trzęsących ówczesną polską piłką, którzy zostali „sportretowani” w filmie.
Piłkarskie Zabrze
Stadion Górnika ZabrzeCzęść zdjęć do „Piłkarskiego pokera” kręcono na stadionie Górnika Zabrze przy ul. Roosevelta. I trudno się temu dziwić. Po pierwsze tematyka filmu mocno zahaczała o śląskie klimaty. Inna sprawa, że w tamtych czasach nie było trudno odgadnąć aluzję twórców, że w rywalizacji między „Czarnymi” Zabrze, a „Powiślem” chodziło tak naprawdę o Górnika Zabrze i Legię Warszawę.
Warto dodać, że scena erotyczna kręcona była na przyklubowym parkingu.
Nagrody i wyróżnienia Nagroda Szefa Kinematografii (Przewodniczącego Komitetu Kinematografii) za twórczość filmową-w dziedzinie filmu fabularnego dla Janusza Zaorskiego, Jana Purzyckiego i Witolda Adamka
Metryczka filmu:
„Piłkarski Poker”
Polska, 1988
Reżyseria: Janusz Zaorski
Scenariusz: Jan Purzycki
Zdjęcia: Witold Adamek
Montaż: Halina Prugar – Ketling
Muzyka: Piotr Figiel
Produkcja: Zespół Filmowy Dom Obsada: Janusz Gajos, Małgorzata Pieczyńska, Marian Opania, Mariusz Dmochowski, Jan Englert, Edward Lubaszenko, Olaf Lubaszenko, Mariusz Benoit
Czas trwania: 101 min