Reż. Jan Kidawa-Błoński
Ryszard Riedel był jedną z najbardziej charyzmatycznych, a jednocześnie tragicznych postaci w historii polskiej muzyki. Współtwórca legendarnego zespołu Dżem, przegrał z nałogiem narkotykowym i zmarł mając zaledwie 37 lat. Jan Kidawa-Błoński zmierzył się w „Skazanym na bluesa” z jego legendą, podejmując wielkie ryzyko, bo zawsze filmy o muzycznych idolach poddawane są ostrej i bezlitosnej ocenie przez fanów. Wyszedł z tego obronną ręką, tworząc bardzo ciepły i osobisty portret człowieka, który kochał muzykę i marzenia, ale nie potrafił być gwiazdą.
Wielkim atutem filmu jest rola Tomasz Kota. Aktor stworzył niezwykłą kreację na ekranie „stając się” wręcz Ryśkiem Riedlem. Dostrzegli to jurorzy różnych festiwali, honorując go wieloma nagrodami.
Film Kidawy-Błońskiego ma też wymiar osobisty, bo z Ryszardem Riedlem łączyły go silne więzy. Byli krewnymi i razem wychowywali się w Chorzowie. Dlatego reżyser zamiast opowiadać szczegółowo biografię wokalisty Dżemu, postanowił pokazać swoją wersję tragicznej historii Riedla. Skoncentrował się na trzech, najważniejszych jego zdaniem epizodach w życiu muzyka.
Na ekranie poznajemy najpierw dzieciństwo przyszłej gwiazdy bluesa w latach 70. i początki konfliktu piosenkarza z ojcem, który nie wygaśnie do końca jego życia. Potem przychodzi czas na „narodziny gwiazdy” ,czyli wielki sukces ciągnący za sobą narodziny legendy Ryśka i Dżemu. Ostatnia część filmu koncentruje się na pierwszej połowie lat 90., kiedy to pogrążony w ciężkim nałogu narkotykowym wokalista, nie potrafił już normalnie funkcjonować.
W tekstach o Riedlu padają wciąż duże słowa – „charyzmatyczny”, „legendarny”, „kultowy”. Tymczasem film Kidawy-Błońskiego pokazuje na wskroś wolnego idealistę kochającego muzykę, który nie był przygotowany na sławę, jaka go spotkała. Prosty chłopaka z Chorzowa, który skończył zaledwie 7 klas podstawówki, z dnia na dzień stał się wtedy idolem setek tysięcy wiernych fanów. Odpowiedział ucieczką w narkotyki, które przyniosły mu śmierć.
„Skazany na bluesa” jest opowieścią o fenomenie Ryśka Riedla i zarazem historią człowieka, który miał szansę na niebanalną karierę, ale ją zaprzepaścił, bo sięgnął po narkotyki. – mówił w wywiadzie dla miesięcznika „Kino” reżyser.
Nie byłoby jednak legendy Ryśka bez legendy Dżemu i ich muzyki. W tej warstwie film nie zawodzi. Słyszymy wszystkie najważniejsze utwory mistrzów polskiego bluesa, w tym „Czerwony jak cegła”, „Whisky”, „List do M.”, „Sen o Victorii” i „Autsajdera”.
„Skazany na bluesa” jak wspomnieliśmy, jest „koncertem na jednego aktora”. Aż trudno w to uwierzyć, że tym filmem Tomasz Kot zadebiutował na kinowym ekranie w głównej roli. Aktor przygotowywał się do występu przez długie miesiące. Rozmawiał z narkomanami, ubierał się na co dzień jak Riedel, a na podstawie zapisów video z koncertów ćwiczył charakterystyczną mowę ciała wokalisty Dżemu. Efekt przerósł oczekiwania, bo rzeczywiście Kot “stał się” Ryśkiem na te 97 minut.
Rola przyniosła mu nominację do Polskich Orłów, nagrodę za debiut aktorski na Festiwalu w Gdyni i Nagrodę Publiczności w ramach Nagrody im. Zbigniewa Cybulskiego. To doświadczenie zaowocowało też po dekadzie wielkim sukcesem aktorskim Kota w innym „śląskim” filmie z Zabrzem w tle. W „Bogach” z 2014 roku, aktor ponownie „stał się” swoją postacią, tym razem wcielając się w profesora Zbigniewa Religę. Za tę rolę został m.in. nominowany do Europejskiej Nagrody Filmowej.
Warto wspomnieć o innych kreacjach aktorskich stanowiących mocne akcenty w filmie. „Golę”, żonę Riedla zagrała Jolanta Fraszyńska, a Anna Dymna dała popis możliwości aktorskich w epizodycznej roli jej matki. Role muzyków Dżemu zagrali… prawdziwi członkowie tego legendarnego zespołu, a w najbliższego przyjaciela Riedla – „Indianera” – wcielił się ówczesny wokalista grupy Maciej Balcar.
Ryszard Riedel, nazwany przez prestiżowy amerykański magazyn Rolling Stone „ostatnim hippisem naszych czasów”, zmarł 30 lipca 1994 w Chorzowie. „Kiedyś chciałem umrzeć młodo, tak jak Jim Morrison, ale z czasem zacząłem patrzeć na to inaczej” – te słowa Riedla stały się mottem filmowej opowieści o nim.
Dom Muzyki i TańcaNagrody i wyróznienia
30. FPFF w Gdyni: najlepsze kostiumy (Ewa Krauze)
Nagroda prezydenta miasta Gdyni za najlepszy debiut filmowy dla Tomasza Kota
Złoty Klakier; 8 nominacji do Polskich Nagród Filmowych Orły 2006 (1 nagroda – najlepsze kostiumy)
Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego – Nagroda Publiczności dla Tomasza Kota
Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” 2008 – Super Jantar za najlepszy debiut aktorski ostatniego dziesięciolecia dla Tomasza Kota
Metryczka filmu
„Skazany na bluesa”
Polska, 2005
Reżyseria: Jan Kidawa-Błoński
Scenariusz: Przemysław Angerman, Jan Kidawa-Błoński
Muzyka: Dżem
Zdjęcia : Grzegorz Kuczeriszka
Scenografia: Joanna Białousz
Kostiumy: Ewa Krauze
Montaż: Cezary Grzesiuk
Produkcja: Gambit Production, Telewizja Polska – Agencja Filmowa, Canal+ Polska, Max-Film,Dżem sp.c., Agencja Koncertowa Leszek Martinek, Sephia
Czas trwania: 97 min
Obsada: Tomasz Kot, Jolanta Fraszyńska, Maciej Balcar, Przemysław Bluszcz, Joanna Bartel,Adam Baumann, Anna Dymna, Zbigniew Zamachowski.
Muzycy Dżemu: Paweł Berger, Beno Otręba, Adam Otręba, Jerzy Styczyński, Zbigniew Szczerbiński.
Trailery
https://www.filmweb.pl/video/Zwiastun/Skazany+na+bluesa+Zwiastun+nr+1-15083
https://www.filmweb.pl/video/Zwiastun/Skazany+na+bluesa+Zwiastun+nr+2-15084